نگاهی به موثرترین عوامل گرانی میوه در فصل برداشت

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، محمدمهدی برومندی، معاون امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه تولید میوه امسال ۶ درصد نسبت به پارسال افزایش داشته است، درباره علل گرانی میوه در بازار گفت: افزایش هزینه‌های تولید از جمله بالا رفتن قیمت بذر، کود، سم، دستمزدها، حمل و نقل، بسته بندی و ... باعث افزایش قیمت میوه در بازار می‌شود، اما اگر فروشندگان نهایی و غرفه دار‌ها به ویژه در میادین میوه و تره بار به سهم تعیین شده خود قانع باشند، افزایش قیمت‌ها منطقی‌تر خواهد بود.

وی تصریح کرد: برخی از مغازه دار‌ها به سود ۱۵ تا ۳۵ درصدی خود که توسط سازمان حمایت و تعزیرات تعیین شده، قانع نیستند و ۲۰۰ درصد سود اعمال می‌کنند که به معنی دو برابر شدن قیمت از میدان تا مغازه است.

معاون امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی افزود: به غیر از سیب که به دلیل سرمازدگی ابتدای سال با کاهش تولید مواجه بود، امسال تولید اغلب میوه‌ها افزایش داشته و از ۲۶ میلیون تن بیشتر شده است.

عوامل گرانی میوه در اوج عرضه به بازار

اسدالله کارگر، رئیس اتحادیه میوه و سبزی تهران با تاکید بر اینکه خرده فروشان نقشی در گرانی میوه ندارند، تصریح کرد: میوه در مبدأ و توسط واسطه‌ها گران می‌شود و میوه‌فروش هم که ناچار است با قیمت بالاتر خرید کند، نمی‌تواند آن را زیر قیمت عرضه کند.

مهدی بختیاری زاده، مدیرعامل سازمان میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران نیز معتقد است؛ افزایش قیمت سم، کود، ابزار و تجهیزات، دستمزد‌ها و سایر الزامات تولید باعث افزایش قیمت در مبداء شده است.

سید رضا نورانی، رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی عوامل متعددی را در افزایش قیمت میوه موثر می‌داند که افزایش هزینه‌های تولید مانند دستمزدها، تجهیزات، حمل و نقل، بسته بندی و ... تنها یکی از آن موارد است.

به گفته نورانی، رخداد‌ها و شرایط پس از جنگ ۱۲ روزه نقش بسیار پررنگی در نابسامانی بازار و گرانی‌ها داشته است.

رهاشدگی بازار یا کم تحرکی دستگاه‌های مسئول؟

به نظر می‌رسد بوجود آمدن نوعی رها شدگی بازار که در سایه بی عملی یا کم تحرکی دستگاه‌ها و نهاده‌های نظارت کننده رخ داده، به تشدید بی نظمی و بلاتکلیفی در زنجیره تولید و عرضه منجر شده است.

رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی همچنین اخراج کارگران افغانی را در رخداد‌های بازار میوه و صیفی موثر عنوان کرده و می‌گوید: این موضوع باعث کاهش نیروی کار و افزایش هزینه‌ها در این بخش از تولید شده است.

وی سرمازدگی ابتدای سال و خشکسالی و کم آبی پس از آن را از دیگر عوامل گرانی میوه خواند و افزود: شرایط اقلیمی باعث کاهش تولید برخی از میوه‌ها و در نتیجه افزایش قیمت آنها شده است.

علاوه بر موارد ذکر شده، گزارش‌های میدانی گروه کشاورزی حکایت از این دارد که چند عامل دیگر نیز به تکمیل و تشدید روند گرانی میوه کمک کرده است که نوسانات ارزی و تورم از جمله مهمترین آنهاست.

بیش فعالی دوقلو‌های مشکل ساز

بر اساس صحبت‌های باغداران و کشاورزان، افزایش نرخ ارز و تورم تغییر اساسی در رویکرد و تعامل کشاورزان با بازار را به همراه داشته، چراکه به گفته آنها، هر کشاورزی می‌بیند که همه چیز به مرور گرانتر می‌شود، پس دیگر نه تنها مثل سابق نیازی به عجله در فروش محصول و تن دادن به شرایط دلال‌ها و خریداران عمده نیست، بلکه باید تا حد امکان، فروش و عرضه محصول را به تاخیر انداخت و هر لحظه به افزایش قیمت امیدوار و برای بالا بردن قیمت آماده بود.

خبر‌های خوب در نیمه پر لیوان

مرور خبر‌های چند ماه اخیر نیز نشان می‌دهد که امسال اخبار و گزارش‌های مربوط به ماندن محصول روی دست کشاورز و گلایه و ناراحتی از نبود مشتری به فراوانی سال‌های قبل نبود.  این تنها بخش نسبتا مثبت ماجرا نیست و در بررسی اوضاع بازار میوه می‌توان نشانه‌های آشکاری از حرکت کشاورزان به سمت روش‌ها و فناوری‌های نوین را مشاهده کرد.

بالا رفتن هزینه‌های زندگی و معیشت خانواده‌های باغدار و تولیدکننده اگرچه تمایل به افزایش قیمت در مبدا را تشدید کرده، اما بسیاری از کشاورزان را به اتخاذ رویکرد‌های جدیدی در تعاملات اقتصادی تشویق کرده است که ورود به عرصه‌های فروش اینترنتی (اپلیکیشن ها، شبکه‌های اجتماعی و سایت ها) و یا اقدام به عرضه مستقیم محصول به مصرف کننده نهایی یکی از آنهاست.

تجربه ی دور زدن دلال‌ها

آنچه که در بازار برنج رخ داد و کشاورزان به امید اینکه خودشان مستقیما گرانتر بفروشند، از عرضه برنج به واسطه‌ها و بنکداران خودداری کردند، ظاهرا در بازار میوه نیز رخ داده که هرچند به شدت و گستردگی بازار برنج نیست، اما به سهم خود در برهم خوردن زنجیره توزیع و افزایش قیمت موثر بوده است.

ناترازی در برق، در انصاف و در مدیریت

قطعی برق چاه‌ها نیز به عنوان یکی از عوامل افزایش هزینه‌های تولید و گرانی میوه بر شمرده می‌شود، اما به نظر می‌رسد تاثیر آن به اندازه اثرگذاری تاجران و سردخانه داران مشتاق صادرات نبوده است. این گروه از تاجران که خود را در قبال نیاز مصرف کننده ایرانی و کمبود و گرانی در بازار داخلی مسئول نمی‌دانند، زمستان پارسال نیز ترجیح دادند سیب زمینی انبار شده را به جای توزیع در بازار نیازمند داخلی به مشتریان خارجی بفروشند.

به گفته علی قنبری، پژوهشگر اقتصاد کشاورزی، تجمیع عوامل ذکر شده گواهی می‌دهد که زنجیره عرضه از نظم پیشین خارج شده و تلاش برای تقویت حلقه‌های سنتی این زنجیره نیز درمانگر نیست، بنابر این لازم است مسیر و زنجیره‌ای جدید مبتنی بر روش‌ها و فناوری‌های نوین تعریف شود.