گردشگری سلامت در یزد گرفتار نبود پرواز بین‌المللی

معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان یزد، در گفت‌و‌گو با خبرگزاری صدا و سیما مرکز یزد با اشاره به ظرفیت‌های پزشکی استان در حوزه گردشگری سلامت گفت: ظرفیت پزشکی یزد ظرفیتی منحصر‌به‌فرد است که می‌توان از آن در جذب گردشگران سلامت استفاده کرد. حدود ۴۰ درصد بیمارانی که در مراکز درمانی یزد خدمات دریافت می‌کنند از خارج استان مراجعه دارند و در حوزه درمان ناباروری نیز در سال‌های گذشته بیماران خارجی از کشور‌های مختلف به یزد آمده‌اند.

 

وی افزود: در چند سال اخیر ۱۲ دفتر خدمات مسافرتی در یزد مجوز فعالیت در حوزه سلامت گرفته‌اند و در زمینه اطلاع‌رسانی و جذب گردشگر سلامت فعال هستند، اما هنوز با وضعیت مطلوب فاصله داریم.

 

سالار حسینی نبود زیرساخت حمل‌ونقل هوایی را مهم‌ترین چالش این حوزه دانست و گفت: در حال حاضر پرواز بین‌المللی به یزد برقرار نیست و همین موضوع باعث می‌شود بسیاری از بیماران خارجی مسیر خود را به سمت استان‌هایی مانند فارس، خراسان رضوی، اصفهان و تهران تغییر دهند. درحالی‌که از نظر سطح خدمات درمانی و هزینه‌ها، یزد ظرفیت رقابت با این استان‌ها را دارد و حتی در بسیاری موارد ارزان‌تر است.

 

معاون گردشگری میراث فرهنگی یزد ادامه داد: در حوزه اسکان مشکلی وجود ندارد؛ از هتل‌های پنج‌ستاره تا مهمان‌پذیر‌های میان‌رده آماده میزبانی هستند. همچنین چند مجموعه و دهکده گردشگری نیز در حال ساخت است که با تکمیل آنها، توان استان در پذیرش گردشگران سلامت افزایش خواهد یافت.

 

وی ضعف تبلیغات بین‌المللی را یکی دیگر از موانع توسعه این حوزه عنوان کرد و گفت: متأسفانه تبلیغات مؤثر برای معرفی ظرفیت‌های پزشکی یزد انجام نشده است. استان‌های دیگر با برندینگ قوی، تبلیغات برون‌مرزی و حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی توانسته‌اند در این زمینه موفق‌تر عمل کنند. ما نیز باید با همکاری دستگاه‌هایی مانند علوم پزشکی، وزارت امور خارجه و استانداری این مسیر را تقویت کنیم.

 

سالار حسینی با اشاره به راه‌اندازی میز گردشگری سلامت در استان یزد گفت: این میز با حضور دستگاه‌های مرتبط آغاز به کار کرده و هدف آن هماهنگی بیشتر بین بخش‌های مختلف از جمله گردشگری، درمان، حمل‌ونقل و امور بین‌الملل است. البته نیازمند همدلی و پیگیری بیشتر هستیم تا خروجی ملموس‌تری داشته باشد.

وی درباره فرآیند حضور بیماران خارجی در استان نیز توضیح داد: فرآیند ورود بیماران مشابه سایر گردشگران است، اما نبود امکان صدور روادید در فرودگاه یزد یکی از موانع جدی است. تا زمانی که پرواز بین‌المللی نداشته باشیم، صدور ویزا در فرودگاه نیز معنا پیدا نمی‌کند.

 

سالار حسینی گفت: در حال حاضر ۱۲ دفتر فعال گردشگری سلامت در یزد بدون هیچ مورد شکایتی از بیماران فعالیت می‌کنند و این نشان‌دهنده اعتماد بالای بیماران به خدمات درمانی استان است. امیدواریم با رفع موانع زیرساختی و گسترش تبلیغات بین‌المللی، جایگاه واقعی یزد در گردشگری سلامت تثبیت شود.

 

مسئول بیماران بین‌الملل پژوهشکده علوم تولیدمثل یزد گفت: نخستین مرکز درمان ناباروری کشور در سال ۱۳۶۷ در یزد تأسیس شد و نخستین نوزاد حاصل از روش آی‌وی‌اف نیز در همین استان متولد شد. این دستاورد به همت استادان برجسته‌ای، چون دکتر افلاطونیان و دکتر کریم‌زاده رقم خورد.

دکتر نبی افزود: این مرکز طی سال‌ها توسعه یافت و امروز به پژوهشکده علوم تولیدمثل یزد تبدیل شده که دارای پنج مرکز فعال شامل مرکز ناباروری، مرکز سقط مکرر، مرکز بیولوژی سلول‌های بنیادی، مرکز نانو و بیوتکنولوژی، و مرکز آندرولوژی است. در این پژوهشکده هم‌زمان سه مأموریت اصلی آموزش، پژوهش و درمان دنبال می‌شود.

 

دکتر نبی با اشاره به گستردگی بیماران مراجعه‌کننده گفت: «حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد بیماران ما از استان‌های مختلف کشور هستند. افزون بر این، بیماران خارجی نیز از کشور‌هایی مانند عراق، افغانستان، عمان، چین، هند، قزاقستان و قطر به یزد سفر می‌کنند تا از خدمات درمان ناباروری بهره‌مند شوند.»

 

به گفته وی، در سال ۱۴۰۳ بیش از ۲۷۰ بیمار سرپایی و ۱۰۷ بیمار بستری از خارج از کشور در این مرکز پذیرش شده‌اند.

اما او تأکید کرد که طی سال‌های اخیر آمار بیماران بین‌المللی روندی کاهشی داشته است. علت این امر را محدودیت پرواز‌های مستقیم به یزد، ضعف در معرفی بین‌المللی و کمبود زیرساخت‌های تبلیغاتی عنوان کرد.

 

مسئول بیماران بین‌الملل پژوهشکده علوم تولیدمثل یزد گفت: در خارج از کشور، درمان ناباروری ممکن است ده‌ها هزار دلار هزینه داشته باشد، در حالی که در یزد همان خدمات با چند هزار دلار قابل انجام است. هزینه‌های درمان در این مرکز طبق دستورالعمل وزارت بهداشت برای بیماران بین‌المللی سه تا پنج برابر نرخ بیماران ایرانی تعیین شده که همچنان رقابتی و مقرون‌به‌صرفه است.

 

وی ادامه داد: در حال حاضر، هزینه درمان برای زوج‌های ایرانی با بیمه پایه حدود سه تا چهار میلیون تومان است و این رقم در مقایسه با مراکز خصوصی و خارجی بسیار پایین محسوب می‌شود.

 

دکتر نبی با تأکید بر کیفیت بالای خدمات درمانی گفت: تمام پزشکان مرکز در حوزه آموزش و پژوهش فعال‌اند و به‌روزترین روش‌های علمی دنیا را در درمان بیماران به‌کار می‌گیرند. بسیاری از پژوهش‌های انجام‌شده در این مرکز در گایدلاین‌ها و کتاب‌های مرجع بین‌المللی مورد استناد قرار گرفته است.

 

وی افزود: از نظر تجهیزات، دارو و امکانات نیز کمبودی وجود ندارد و میزان موفقیت درمان‌ها در برخی پروژه‌ها تا ۷۰ درصد تولد زنده گزارش شده که در سطح جهانی رقم قابل توجهی است.

 

او با اشاره به فضای محدود مرکز کنونی اظهار کرد: با توجه به حجم زیاد بیماران داخلی و خارجی، فضای فعلی پاسخ‌گو نیست. خوشبختانه ساخت پژوهشکده جدید در مجاورت بیمارستان شهید صدوقی آغاز شده است؛ این مجموعه با زیربنای ۱۵ هزار متر مربع و قابلیت گسترش تا ۱۸ هزار متر مربع، می‌تواند به یکی از بزرگ‌ترین مراکز درمان ناباروری خاورمیانه تبدیل شود.

 

دکتر نبی با تأکید بر ضرورت همکاری دستگاه‌های مختلف برای معرفی ظرفیت‌های درمانی یزد گفت: رسانه‌ها، استانداری، دانشگاه علوم پزشکی و اداره کل میراث فرهنگی باید در کنار هم برای برندینگ و حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی اقدام کنند. اگر یزد به‌درستی معرفی شود، می‌تواند دوباره مقصد اصلی بیماران نابارور از سراسر جهان باشد.

 

متخصص زنان و فلوشیپ ناباروری پژوهشکده علوم تولیدمثل یزد اظهار کرد: حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از زوج‌ها با مشکل ناباروری مواجه هستند. تعریف ناباروری به این صورت است که اگر زوجی طی یک سال اقدام به بارداری کند و موفق نشود، باید برای بررسی و درمان به مراکز تخصصی مراجعه کند؛ به‌ویژه در خانم‌های بالای ۳۵ سال که لازم است زودتر اقدام شود.

 

وی افزود: در مراجعه اولیه، بیماران ابتدا در کلینیک زنان ویزیت می‌شوند و آزمایش‌های روتینی شامل اسپرم آنالیز برای مردان، آزمایش‌های هورمونی و سونوگرافی برای خانم‌ها انجام می‌شود. پس از تشخیص دقیق، برنامه درمانی مناسب طراحی می‌شود. نکته مهم این است که همه بیماران نیازی به IVF یا میکرواینجکشن ندارند؛ بسیاری با درمان دارویی یا جراحی‌های ساده بهبود می‌یابند.

 

به گفته دکتر افتخار، روزانه ۵۰ تا ۱۰۰ زوج نابارور برای ویزیت به کلینیک زنان پژوهشکده مراجعه می‌کنند. او ادامه داد: یزد از نظر علمی و سابقه درمانی، پیشگام درمان ناباروری در کشور است و بسیاری از متخصصان برجسته این حوزه در یزد تربیت شده‌اند. با این حال، در سال‌های اخیر شاهد کاهش بیماران بین‌المللی بوده‌ایم که یکی از دلایل آن نبود پرواز‌های مستقیم خارجی به یزد است.

 

این پزشک متخصص بیان کرد: برای حفظ جایگاه بین‌المللی یزد در حوزه ناباروری، باید به‌صورت فعال برای جذب بیماران خارجی عمل کنیم. ارتباط با شرکت‌های گردشگری و وزارت امور خارجه، می‌تواند زمینه‌ساز اجرای تور‌های سلامت و معرفی خدمات درمانی در کشور‌های هدف مانند عراق، افغانستان و حتی کشور‌های آفریقایی باشد.

 

او با اشاره به مثال کشور الجزایر گفت: در الجزایر هیچ مرکز ناباروری فعال وجود ندارد و بیماران مجبورند با هزینه‌های بالا به فرانسه سفر کنند. ما می‌توانیم با تربیت نیرو و همکاری مشترک، بخشی از این بیماران را به سمت یزد هدایت کنیم؛ چراکه خدمات درمانی در ایران هم‌سطح کشور‌های پیشرفته، اما با هزینه بسیار کمتر ارائه می‌شود.

 

دکتر افتخار در بخش دیگری از سخنانش، به قدمت بیش از ۳۰ ساله ساختمان فعلی پژوهشکده اشاره کرد و گفت: این ساختمان در گذشته پاسخگوی نیاز بیماران بود، اما امروز با افزایش حجم مراجعات و گسترش فعالیت‌های پژوهشی و آموزشی، دیگر ظرفیت کافی ندارد. پژوهشکده هم‌اکنون پنج مرکز تحقیقاتی فعال دارد و پذیرای دانشجویان فلوشیپ و دکترای تخصصی است.

 

وی افزود: مرکز جدید درمان ناباروری که در محوطه بیمارستان شهید صدوقی در حال ساخت است، اکنون حدود ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، اما برای تکمیل و تجهیز آن نیاز به حمایت مالی دولت و خیرین داریم. در بهترین حالت، حداقل چهار سال تا بهره‌برداری کامل زمان لازم است. تا آن زمان باید درمانگاه فعلی نوسازی یا تجهیز شود تا بیماران در محیطی مناسب‌تر پذیرش شوند.

 

این فلوشیپ ناباروری درباره جذب بیماران خارجی گفت: پژوهشکده دارای واحد IPD و سایت اینترنتی است، اما این سایت باید بسیار فعال‌تر و چندزبانه شود. لازم است بیماران بتوانند به زبان‌های انگلیسی، عربی و سایر زبان‌ها با پزشکان ارتباط بگیرند، مدارک خود را ارسال کنند و قبل از مراجعه حضوری، اسکرینینگ اولیه انجام دهند. بدون چنین زیرساختی، رقابت با مراکز بین‌المللی دشوار خواهد بود.

 

دکتر افتخار گفت: یزد مهد علم درمان ناباروری در ایران است و هنوز هم توان علمی و انسانی بالایی دارد. اما برای تداوم پیشتازی در منطقه و جهان، باید زیرساخت‌ها را تقویت کنیم، ارتباطات بین‌المللی را گسترش دهیم و از ظرفیت خیرین و نهاد‌های دولتی برای تکمیل مرکز جدید استفاده کنیم.