مواضع و اظهارات خصمانه اعضای کابینه بایدن درباره جمهوری اسلامی ایران
بایدن و اعضای دولت جدید آمریکا از احیای برجام سخن می گویند، اما برجام مد نظر آنها به مثابه ابزاری برای اعمال فشار‌های بیشتر و محدودیت های سخت تر است.
به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما: جو بایدن، هشتمین رئیس‌جمهوری است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، زمام امور را در آمریکا به دست می‌گیرد. سوابق رؤسای جمهور پیش از او از هر دو حزب سیاسی اصلی آمریکا نشان می‌دهد سیاست‌های اصولی و بنیادین آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران، از سوی هیچ کدام از آنها، هیچ گاه مورد تخطی قرار نگرفته و دچار تغییر نشده است. شاید در هر دوره‌ای به فراخور شرایط روز، زبان سیاسی یا شیوه‌های اجرایی دولتمردان آمریکایی در این زمینه تغییراتی کرده باشد، اما جهت گیری اصلی سیاست خارجی آمریکا همیشه واحد و هماهنگ بوده است.
این مقدمه از آن رو ذکر شد که پس از پیروزی بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و استقرار دموکرات‌ها در کاخ سفید، برخی از محافل سیاسی، رسانه‌ای و البته شماری از غرب باوران، به جابجایی قدرت در آمریکا با خوش بینی نگریستند و درباره کاستن از دامنه خصومت آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران اظهار امیدواری کردند. هرچند نگاهی گذرا به کارنامه دموکرات‌های آمریکا در مقابله با جمهوری اسلامی، عمق دشمنی و کینه توزی آنها را به روشنی نشان می‌دهد؛ هرچند سوابق بایدن به ویژه در دوران هشت ساله معاونت ریاست جمهوری باراک اوباما، شواهد انکارناپذیری از ضدیت او با جمهوری اسلامی به دست می‌دهد، و هرچند اظهارات او در کارزار‌های انتخاباتی، جای هیچ شک و شبهه‌ای در خصومت ورزی او با جمهوری اسلامی باقی نمی‌گذارد، اما چینش اعضای کابینه رئیس جمهور جدید آمریکا، مهر تأییدی است بر هماهنگی دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه در تداوم دشمنی با جمهوری اسلامی، و خط بطلانی است بر دیدگاه‌هایی که به چرخش سیاست خارجی عنادآمیز آمریکا در دولت جدید باور دارند.
در پژوهش حاضر ضمن معرفی اعضای دولت جدید آمریکا، مواضع و رویکرد آنان در خصوص سه موضوع برجام، نقش منطقه‌ای و دفاع موشکی جمهوری اسلامی بررسی شده است. علاوه بر این، دیدگاه برخی اعضای کابینه جو بایدن در خصوص یکی از مبنایی‌ترین موارد اختلافی میان جمهوری اسلامی ایران و آمریکا، یعنی موجودیت رژیم اشغالگر قدس به اختصار طرح شده است. پژوهش به شیوه اسنادی انجام یافته و اطلاعات آن برگرفته از اخبار و تحلیل‌های مندرج در پایگاه-های خبری معتبر و روزنامه‌های رسمی کشور، دیدگاه‌های کارشناسان و پژوهش‌های پیشین است.
مواضع ضد ایرانی اعضای کابینه بایدن؛ برجام، توان دفاع موشکی و نقش منطقه‌ای سیاست دولت بایدن در قبال جمهوری اسلامی، در بدو امر و مشخصاً بر دو گام مرتبط با «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) متمرکز شده است. گام اول، متقاعد کردن ایران به بازگشت به تعهدات خود مطابق جنبه‌های فنی توافق هسته‌ای و گام دوم، آغاز «مذاکرات الحاقی» درباره دو حوزه فراتر از برجام است: توان دفاع موشکی و ایفای نقش منطقه‌ای ایران. گرچه بایدن و اعضای دولت جدید آمریکا از احیای برجام سخن می‌گویند، اما برجام مد نظر آنها همان توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ نیست.
از سخنان مبهمی که از آنان شنیده می‌شود چنین برمی آید که برجام را به عنوان ابزاری برای اعمال فشار‌های بیشتر و محدودیت‌های سخت‌تر می‌بینند. جان کلام مسئولان تیم سیاست خارجی بایدن و حتی «رابرت مالی» مسئول جدید امور ایران که به اتخاذ مواضع نرم در قبال ایران معروف بوده این است که برجام جدیدی می‌خواهند که مسائل منطقه‌ای و موشکی را نیز در برگیرد و حتی عربستان سعودی و امارات نیز به مذاکرات هسته‌ای وارد شوند. شرط بازگشت آمریکا به برجام نیز این خواهد بود که ابتدا ایران به توافق و اجرای کامل تعهداتش بازگردد و بعد آمریکا چگونگی عمل به تعهدات ایران را ارزیابی کند.
قریب به اتفاق کارشناسان بر این باورند که آمریکا مشوق‌های بسیار کوچکی (همچون لغو محدود برخی تحریم ها) خواهند داد تا ایران را به بازگشت به تعهدات برجامی ترغیب کنند.
مرور اظهارات برخی اعضای ارشد کابینه نشان می‌دهد که دشمنی آمریکا با جمهوری اسلامی به بخشی از هویت آمریکایی تبدیل شده و همان کلیدواژه‌های ایران هراسانه مانند حمایت ایران از تروریسم، تهدید موشکی و فعالیت‌های مخرب منطقه‌ای را که از دونالد ترامپ، مایک پمپئو یا دیگر اعضای دولت ترامپ در خصومت با جمهوری اسلامی ایران می‌شنیدیم، امروز صراحتاً از زبان اعضای کابینه بایدن می‌شنویم:
۱- کامالا هریس، معاون جو بایدن در جریان رقابت‌های انتخاباتی خود مدعی شد که پیروزی این زوج انتخاباتی به منزله حمایت ناگسستنی آنها از رژیم صهیونیستی است، تا آنجا که هرگز به ایران، اجازه برخورداری از سلاح هسته‌ای را نخواهند داد.
۲- آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ۳۰ دی (۱۹ ژانویه) در برابر اعضای کمیته روابط خارجی سنای آمریکا به صراحت ایران را بزرگ‌ترین حامی تروریسم نامید. او همچنین گفت: برای بازگشت به برجام باید به سایر فعالیت‌های خطرناک و بی‌ثبات کننده ایران توجه شود... ایران با سلاح اتمی یا داشتن ظرفیت ایجاد این تسلیحات نسبت به فعالیت‌های مخرب اعم از پشتیبانی از تروریسم، تغذیه نیابتی‌های خود یا بی‌ثبات‌کنندگی منطقه، خطرناک‌تر از حد فعلی می‌شود.
۳- بلینکن گفت: ... ما از بازگشت به برجام به عنوان چارچوبی استفاده خواهیم کرد تا با متحدان و شریکانمان -که بار دیگر با ما همسو می‌شوند- به دنبال توافقی طولانی‌تر و قوی‌تر باشیم و به مسائل دیگر ... به خصوص مسائل موشکی و فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران، بپردازیم...
۴- بلینکن ۲۰ می ۲۰۱۹، در گفتگو با خبرگزاری فرانس ۲۴ صراحتاً از واقعی بودن جنگ با ایران سخن گفت و تأکید کرد: اگر تصمیم درستی درباره برنامه هسته‌ای ایران و دیگر چالش‌های ناشی از رفتار ایران در منطقه گرفته نشود، جنگ با این کشور قطعی خواهد بود.
۵- بلینکن چند ماه پیش در مصاحبه با شبکه سی. بی. اس گفت: ما از برجام به‌عنوان یک سکو استفاده خواهیم کرد، با متحدان و شرکا همکاری خواهیم کرد تا آن را تقویت و بلندمدت‌تر کنیم. به این ترتیب زمینه بهتری برای «فشار جمعی» علیه سایر فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران فراهم می‌شود و اطمینان حاصل می‌شود که وقتی بحث این فعالیت‌ها به میان آمد، این ایران است که منزوی می‌شود، نه آمریکا ... برجام باید در موضوع هسته‌ای اصلاح و محدودیت‌های بیشتری بر ایران اعمال شود ... برجام باید حوزه وسیع‌تر از هسته‌ای را شامل شود و به منطقه و موشکی نیز تسری پیدا کند ...
۶- جیکاب جرمایا سالیوان، مشاور امنیت ملی بایدن که از او به عنوان مرد نامرئی مذاکرات هسته‌ای ایران یاد می‌شود، ۱۴ دی (سوم ژانویه)، در مصاحبه با «فرید زکریا» خبرنگار سی. ان. ان گفت: در صورت انجام هرگونه مذاکره در مورد بازگشت احتمالی آمریکا به برجام، برنامه موشک‌های بالستیک ایران باید به عنوان بخشی از گفتگو‌های مجدد روز میز باشند. وی تأکید کرد این گفتگو‌ها می‌تواند فراتر از پنج عضو دائم شورای امنیت باشد و شامل بازیگران منطقه‌ای نیز بشود ... در یک گفتگوی گسترده‌تر ما سرانجام می‌توانیم محدودیت‌ها بر فناوری موشک بالستیک ایران را حفظ کنیم.
۷- سالیوان اکتبر سال ۲۰۱۷ در کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان گفت: برجام، مانع دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای اســت ... می‌گوئید این توافق همه جنبه‌های فعالیت‌های بدخواهانه ایران را پوشش نمی‌دهد؛ اقداماتی، چون حمایت از تروریسم، حمایت از حزب الله، یا تهاجم‌های منطقه ای. اما مطمئن باشید به گونــه‌ای برجام را طراحی کردیم که حقمان بــرای مقابله با ایران در همه این جبهه‌ها محفوظ باشد ... گام‌های بیشتری هم می‌توان برداشت از جمله تحریم‌های بیشتر، عملیات-های اطلاعاتی، ممنوعیت ها، همکاری‌های نظامی با متحدان و البته فشار‌های دیپلماتیک بیشتر.
گفته می‌شود سالیوان نقش پلیس بد را در مذاکرات محرمانه ایفا می‌کرد و هرگاه آمریکا می‌خواست درباره مسئله‌ای سرسختی نشان دهد، این نقش را به سالیوان واگذار می‌کرد.
۸- لوید آستین، وزیر دفاع بایدن، در سوابق خود ریاست واحد فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) را دارد و همین سمت، تصویر روشنی از مواضع او در قبال جمهوری اسلامی ایران به دست می‌دهد. آستین در نشست استماعی کنگره برای بررسی صلاحیت خود به عنوان وزیر دفاع مدعی شد: ایران همچنان یک نیروی بی ثبات کننده در منطقه است که متحدان آمریکا را در خطر قرار می‌دهد. او همچنین ادعا کرد دسترسی ایران به سلاح اتمی، رسیدن به ثبات را در منطقه دشوارتر می‌کند.
۹- ویلیام برنز، رئیس جدید سازمان سیا که نقش پررنگی در مذاکرات هسته‌ای با ایران داشت، اواخر سال ۲۰۱۹ در مقاله‌ای برای آتلانتیک نوشت: ما باید از عربستان سعودی و اعراب خلیج فارس در برابر تهدید‌های امنیتی خارجی، از طرف ایران یا هر کس دیگری حمایت کنیم.
۱۰- آوریل هینز، رئیس جدید اداره اطلاعات ملی آمریکا در نشست استماع کنگره برای تائید صلاحیت خود گفت: ... ما باید به موشک‌های بالستیک و فعالیت‌های بی ثبات کننده ایران نگاه کنیم ... کاملاً موافقم که ایران یک بازیگر بی ثبات کننده در منطقه است که باید بر آن تمرکز کنیم. امیدوارم بتوانم بهترین اطلاعات را درباره برنامه ایران و فعالیت‌های آن برای شما فراهم سازم تا بتوانید بهتر قضاوت کنید و تصمیم بگیرید ... من فکر می‌کنم هرگز نباید به ایران اجازه دسترسی به سلاح اتمی داده شود.
موضع اعضای کابینه بایدن در خصوص رژیم صهیونیستی
با توجه به اینکه ۱۰ نفر از اعضای بلندپایه این دولت، پیرو دین یهود هستند، برخی کارشناسان بر این باورند که این افراد به دلیل روابط دینی، عاطفی و نسبی خود، رژیم صهیونیستی را رها و به این رژیم پشت نخواهند کرد. فهرست یهودیان کابینه جو بایدن شامل این افراد است:
۱. «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه
۲. «جنت یلین» وزیر دارایی (خزانه‌داری)
۳. «وندی شرمن» قائم مقام وزارت خارجه
۴. «مریک گارلند» دادستان کل
۵. «ویکتوریا نولند» معاون امور سیاسی وزیر امور خارجه
۶. «الخاندرو مایورکاس» وزیر امنیت داخلی
۷. «اریک لندر» رئیس دفتر سیاست علم و فناوری ایالات متحده (OSTP) و مشاور علمی رئیس جمهور
۸. «آوریل هاینز» رئیس اداره اطلاعات ملی
۹. «دیوید کوهن» معاون سازمان اطلاعات مرکزی (سیا)
۱۰. «رونالد (ران) کلین» رئیس کارکنان کاخ سفید
در «سند استراتژی امنیت ملی آمریکا در قرن ۲۱»، امنیت دوستان و متحدان آمریکا در رده «منافع حیاتی» ایالات متحده قرار گرفته؛ بر همین اساس، مهم‌ترین محور استراتژی خاورمیانه‌ای آمریکا حفظ و تأمین امنیت پایدار اسرائیل عنوان شده است. نتیجه اینکه هیچ گاه دولت یا رئیس جمهوری در ایالات متحده وجود نداشته که امنیت رژیم صهیونیستی را تضمین نکند؛ بهتر بگوییم حفظ و ارتقای موجودیت، امنیت و منافع رژیم صهیونیستی به عنوان شریک استراتژیک آمریکا، جزو اولین تعهداتی است که نامزد‌های هر دو حزب اصلی در رقابت‌های انتخاباتی، التزام خود را به آن مورد تأکید قرار می-دهند؛ بالطبع اعضای دولت نیز ملتزم و مأمور به صیانت از این تعهدات و اجرای آنها هستند.
۱- «کامالا هریس» معاون رئیس جمهور: او از حامیان سرسخت رژیم صهیونیستی است و از سال ۲۰۱۶ که به عنوان سناتور ایالت کالیفرنیا در مجلس سنا انتخاب شد تاکنون، مورد حمایت لابی صهیونیسم بوده است. یکی از نخستین اقدامات هریس در کسوت سناتور، حمایت از لایحه‌ای برای جلوگیری از تصویب یکی از قطعنامه‌های شورای امنیت در محکومیت شهرک سازی‌های رژیم صهیونیستی در کرانه باختری و رود اردن بود. هریس، در یکی از سخنرانی‌های انتخاباتی خود، با شور و هیجان تمام بر حمایت بی قید و شرط آمریکا از رژیم صهیونیستی و تعهد دولت بایدن - هریس به تأمین امنیت این رژیم تأکید و نقش بایدن را در حمایت نظامی از صهیونیست‌ها در زمانی که بایدن معاون «باراک اوباما» بود، یادآور شده بود. هریس می‌گوید دولت بایدن برای اعطای کمک به تل‌آویو شرطی نخواهد گذاشت. گفتنی است شوهر کامالا هریس «داگلاس امهاف» یهودی است.
۲- «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه: این شخص را باید صهیونیستی پایبند به اصول و گفتمان صهیونیسم در سیاست خارجی تلقی کرد. برخی کارشناسان انتخاب او را هدیه تیم بایدن به رژیم صهیونیستی تعبیر می‌کنند. او در حمایت از ایده‌های صهیونیستی با اتکای بر توان نظامی، سیاسی و مالی آمریکا بسیار سرسختانه و قاطع موضع می‌گیرد و برای دفع خطرات احتمالی ایران علیه صهیونیست‌ها به حضور پررنگ نظامی آمریکا در سوریه معتقد است. حتی علت مخالفت او با تصمیم ترامپ برای خروج نظامیان آمریکا از سوریه، آن بود که باور دارد این اقدام باعث مخدوش شدن امنیت رژیم صهیونیستی می‌شود.
دیدگاه بلینکن در عرصه سیاست خارجی لزوم ائتلاف با رژیم صهیونیستی است. او در گردهمایی که ماه می ۲۰۲۰ از سوی یهودیان آمریکا برگزار شد، تأکید کرد: اسرائیل نزدیک‌ترین شریک آمریکا در خاورمیانه و از بهترین شرکای آمریکا در نبرد با تروریسم است! بلینکن معتقد است هیچ نوع جدل و مناقشه با اسرائیل را نمی‌پذیرد، زیرا ارزش‌های مشترکی میان واشنگتن و تل آویو وجود دارد. البته وی نیز مانند بایدن بر لزوم تحقق راهکار دو دولت در قبال مسئله فلسطین اصرار دارد؛ زیرا معتقد است این راهکار، تضمینی کامل برای آینده رژیم صهیونیستی است. «دیوید هریس» رئیس کمیته یهودیان آمریکا با استقبال از انتخاب بلینکن به عنوان وزیر خارجه گفته است: تونی بلینکن برای اجرای سیاست خارجی آمریکا در دولت پرزیدنت بایدن کفایت لازم را دارد. او فوراً تمام مسائلی را که موجب نگرانی جامعه یهودی است، درک و موضع خود را اعلام کرده است: حمایت کامل از روابط آمریکا و اسرائیل، گسترش حلقه صلح اعراب با اسرائیل، جنگ علیه تفکرات ضد صهیونیستی در سراسر جهان و مقابله با خطرات ایران و نیرو‌های نیابتی آن.
۳- «جیکاب جرمایا سالیوان» مشاور امنیت ملی: «مارک ملمن» استراتژیست، مؤسس و رهبر «گروه اکثریت دموکرات برای اسرائیل» می‌گوید: سالیوان هم به طور عمومی و هم خصوصی به شدت در اردوگاه حامی اسرائیل قرار دارد. او در اکثر رسانه‌های صهیونیستی به عنوان دیپلماتی مجرب توصیف شده که کار صهیونیست‌ها با او راحت خواهد بود. سالیوان سپتامبر ۲۰۲۰ در مصاحبه با رسانه صهیونیستی یاهو نیوز، به تمجید از نقش دولت ترامپ در کمک به مذاکرات عادی‌سازی روابط میان رژیم صهیونیستی و امارات پرداخت و آن را دستاوردی مثبت برای سیاست خارجی آمریکا برشمرد.
۴- «لوید آستین» وزیر دفاع: او در نشست استماعی کنگره برای بررسی صلاحیت خود به عنوان وزیر دفاع، موضوع عادی شدن روابط کشورهای عربی خلیج فارس با رژیم صهیونیستی را از این زاویه که هرگونه عادی سازی روابط جمهوری اسلامی ایران را تحت فشار قرار می‌دهد، گامی مثبت برشمرده است.
جمع بندی
فارغ از تأثیرات ساختاری نظام بین‌الملل و راهبرد کلان رؤسای جمهور آمریکا که در تنظیم سیاست خارجی این کشور همواره اصلی ثابت و پایدار است، تغییر حزب حاکم در رأس قدرت آمریکا، دربردارنده وضعیت‌های کاملاً متفاوتی در این زمینه نبوده است. شاید در موضوعاتی، تاکتیک‌ها تغییر کند، ولی راهبرد‌ها قطعاً تغییر نخواهند کرد. دولت ترامپ و دولت بایدن هر دو به لحاظ ایدئولوژیک با جمهوری اسلامی ایران تعارضات بنیادین دارند و جمهوری اسلامی را دشمن تلقی می-کنند. بد نیست به یاد آوریم از پیروزی انقلاب اسلامی تا تابستان ۱۳۹۵ در مجموع ۲۹ قانون و مقررات تحریمی از سوی دولت آمریکا علیه ایران وضع شد که ۲۲ مورد سهم دموکرات‌ها و هفت مورد از سوی جمهوری‌خواهان بوده است. اوباما هم که جو بایدن به مدت هشت سال معاون او بود، با ۱۳ مورد، رکورددار وضع تحریم علیه کشورمان است. جا دارد از کلام رهبر فرزانه انقلاب یاد کنیم که فرمودند: ... آمریکا، آمریکا است؛ این حزب یا آن حزب، هر کدامشان سر کار آمدند، خیری به ما نرساندند، شر رساندند. یکی تحریم کرد، یکی هواپیما زد، یکی به سکّوی نفتی حمله کرد، یکی به دشمن‌های ما کمک کرد. ما نگرانی هم نداریم؛ ما به توفیق الهی برای مواجهه با هر حادثه محتمل آماده‌ایم. در دنیا عده‌ای عزا گرفته‌اند که چرا انتخابات در آن کشور این‌جوری شد؛ یک عده در دنیا خوشحال شدند و شادی کردند. ما نه عزا می‌گیریم، نه شادی می‌کنیم؛ برای ما فرقی ندارد ...
پژوهشگر:مرجان شریف زاده
خبرهای مرتبط