سقوط بهای نفت و پیامدهای آن برای ریاض و مسکو

  به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما‏؛ خبرگزاری فرانسه در گزارشی به موضوع سقوط بهای نفت در بازار‌های جهانی، دلایل و پیامد‌ها‌ی آن پرداخت.
بر اساس این گزارش، عربستان سعودی با کاهش شدید قیمت نفت، جنگی پرخطر برای ولیعهد این کشور محمد بن سلمان، رقم زده است. این در حالی است که به دلیل همه‌گیری ویروس جدید کرونا در جهان، تقاضا برای طلای سیاه در بازار‌های جهانی به شدت کاهش یافته است. این نبرد همچنین می‌تواند تهدیدی وجودی برای این قدرت خلیج فارس به شمار آید. زیرا همزمان شده است با کنار گذاشته شدن افرادی در خاندان سلطنتی در عربستان سعودی که شامل بازداشت برادر و برادرزاده ملک سلمان پادشاه سعودی می‌شود.

دلایل و پیامد‌های جنگ بر سر قیمت نفت که ریاض آغازگر آن است، چیست؟
هفته گذشته، عربستان سعودی، که نقشی مهم در سازمان کشور‌های صادرکننده نفت (اوپک) ایفا می‌کند، بار دیگر تلاش کرد تا با اعمال فشار، تولید نفت خام را کاهش دهد تا بتواند کاهش جهانی تقاضا به دلیل شیوع بیماری ناشی از ویروس کووید-۱۹ را جبران کند. اما روسیه، دومین تولیدکننده نفت خام جهان پس از آمریکا و شریک اوپک در زمینه نفت، با آن مخالفت کرد. در پاسخ، عربستان سعودی به کاهش قیمتی بی سابقه در ۲۰ سال گذشته اقدام و تلاش کرد سهم مسکو را از بازار به سوی خود جلب و در بازار‌های مالی آشفتگی ایجاد کند.
بانک سرمایه‌گذاری برنبرگ در یادداشتینوشت: "آنچه عربستان سعودی انجام می‌دهد، ممکن است تاکتیکی باشد تا با آن روسیه را به پای میز مذاکره باز گرداند. اما بعید به نظر می‌رسد که در کوتاه مدت، روند مثبتی صورت گیرد".

پیامد‌های رفتار عربستان بر اقتصاد چه خواهد بود؟
تحلیلگران بر این باورند که سقوط قیمت نفت، پیامد‌های مهمی به دنبال خواهد داشت: از کاهش درآمد کشور‌هایی که اقتصاد آن‌ها به انرژی (نفت) وابسته است، تا رکود جهانی و کاهش پروژه‌های اکتشاف نفت. اما این موضوع می‌تواند به طور خاص، برای کشور‌های خلیج فارس، که یک پنجم از نیاز جهان را به نفت خام تامین می‌کنند و درآمد‌های نفتی، ۷۰ تا ۹۰ درصد از بودجه دولت‌ها را تشکیل می‌دهند، ویران کننده باشد.
در سال ۲۰۱۴، جنگ بر سر قیمت نفت باعث شد تا بهای هر بشکه نفت خام به کمتر از ۳۰ دلار برسد. کشور‌های حوزه خلیج فارس مجبور شدند تا برای تأمین کسری بودجه خود، ریاضت اقتصادی پیشه کنند. روز‌های یکشنبه و دوشنبه، بازار‌های سهام این کشور‌ها سقوط کردند. بازار بورس ریاض، که مهمترین بورس کشور‌های حوزه خلیج فارس به شمار می‌آید، معاملات روز دوشنبه خود را با کاهشی برابر ۷.۸ ٪ به پایان رساند. بازار‌های اروپا و آمریکا نیز از همین روند پیروی کردند.
رویکرد اخیر عربستان سعودی همچنین ممکن است متحد خود، آمریکا را به دردسر بیاندازد که برای سودآور کردن استخراج نفت شیل خود، به قیمت‌های تثبیت شده نیاز دارد تا با دیگر تولیدکننده مهم نفت در جهان مانند عربستان سعودی و روسیه رقابت کند.

تصمیم ریاض چه تاثیری بر سرنوشت محمد بن سلمان خواهد گذاشت؟
سقوط بهای نفت می‌تواند اصلاحات بلندپروازانه اقتصادی ولیعهد عربستان، محمد بن سلمان - ملقب به "MBS" - را به چالش بکشد. اصلاحاتی با بودجه حاصل از پول طلای سیاه و با هدف کاهش وابستگی به اقتصاد نفتی. از سوی دیگر، سقوط قیمت نفت همزمان شده است با پاکسازی هفته گذشته در خاندان سلطنتی. به گفته منابع مختلف، شاهزاده احمد بن عبدالعزیز آل سعود و شاهزاده محمد بن نایف، به ترتیب برادر و برادرزاده پادشاه سلمان به اتهام توطئه برای کودتا علیه محمد بن سلمان بازداشت شده اند.
به گفته یک منبع دیگر نزدیک به دربار سلطنتی، این بازداشت‌ها بیش از همه، این "پیام" را انتقال می‌دهد که او بر آن است تا پیش از تاج‌گذاری هر صدای مخالفی را در گلو خفه کند. کریستین دیوان، پژوهشگر مؤسسه کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس در واشنگتن، معتقد است: "خطری که شاهزاده محمد را تهدید می‌کند، ناشی از رقبای سلطنتی او نیست، بلکه ناشی از سقوط درآمد‌های نفتی و به دنبال آن، برنامه‌های اقتصادی بلندپروازانه او است".

در نهایت، چه کشوری در این میدان، پیروز خواهد شد؟
در نبرد کنونی بین ریاض و مسکو و سایر تولیدکنندگان نفت، کشوری پیروز خواهد شد که بهتر از دیگر طرف‌ها بتواند خسارات ناشی از کاهش بهای نفت را تحمل کند. عربستان سعودی ذخایر نفت بسیاری در اختیار دارد و نفت خام خود را با هزینه‌هایی غیرقابل رقابت - تنها ۲.۸۰ دلار در هر بشکه - استخراج می‌کند. روسیه با داشتن اقتصادی متنوع تر، رقیبی قدرتمند به شمار می‌آید. کریس ویفر، از مشاوران موسسه ”ماکرو ادوایزری“ در این خصوص گفت: "دست کم تا پیش از سه تا شش ماه دیگر، بعید به نظر می‌رسد که مسکو قبل از دیگران تسلیم شود".
این تحلیلگر بازار نفت گفت: "روسیه برای تحمل پیامد‌های جنگ بر سر قیمت نفت، از وضعیت مالی بسیار بهتری برخوردار است. ذخایر مالی روسیه ۸۰ میلیارد دلار بیشتر از منابع عربستان سعودی است".