شتاب استان مرکزی در صنعت پرسود خاویار...

ببه گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز اراک؛ مدیر شیلات جهاد کشاورزی استان مرکزی با اشاره به اینکه استان مرکزی با کسب رتبه پنجم تولید ماهی خاویاری در کشور همچنان به شتاب خود در این بخش ادامه می دهد می گوید: با احداث واحدهای پرورش ماهی خاویاری در استان مرکزی علاوه بر ارزآوری در بخش صادرات، به ازای تولید هر تن خاویار، 35 فرصت شغلی هم جدید ایجاد شود.
استان مرکزی در جمع تولید کنندگان خاویار کشور…
نخستین واحد پرورش ماهی خاویاری 10 سال پیش در شهرستان ساوه استان مرکزی ایجاد شد که البته با راه اندازی دو واحد دیگر در اراک و دلیجان، الآن به 3 واحد با ظرفیت تولید سالانه 82 تن افزایش یافته است.

حسن اکبری با اشاره به اینکه یک واحد پرورش ماهی خاویاری جدید با ظرفیت تولید 30 تن در سال هم در تفرش 80 درصد پیشرفت ساخت در حال احداث است می افزاید: با فعالیت نخستین واحد تولیدی در ساوه با ظرفیت تولید 14 و نیم تن گوشت ماهی خاویاری و یک تن خاویار، استان مرکزی در جمع تولید کنندگان خاویار کشور قرار گرفت.
اکنون 120 واحد پرورش ماهی خاویاری در کشور فعالیت می کنند.
او می گوید: شیلات استان مرکزی برای توسعه روز افزون این بخش با پرداخت تسهیلات برای احداث مکان پرورش، اختصاص بچه ماهی و برگزاری دوره های آموزشی به متقاضیان از این صنعت پرسود حمایت می کند.

خاویار صنعتی پرسود، اما دیر بازده...
بد نیست بدانید در گذشته نه‌ چندان دور بیش از 90 درصد ذخایر ماهی خاویاری دنیا در دریای خزر بود که به دلیل جلوگیری از خطر انقراض و بقای نسل، از زادگاه خود به حوضچه‌های پرورش ماهی در چند استان کشور از جمله استان مرکزی منتقل شد.
مدیرعامل یکی از مزارع پرورش ماهی خاویاری در استان مرکزی می گوید: این نوع ماهی علاوه بر گوشت خوشمزه، خاویار ارزشمندی هم دارد که می‌تواند با ایجاد فرصت شغلی پایدار ثروت قابل ‌توجهی برای کشور به همراه داشته باشد.
علی زارع با بیان اینکه این صنعت زمان بَر است می افزاید: در ابتدا بچه ماهی 7 گرمی وارد حوضچه پرورش و تکثیر می‌شود و چند سال طول می کشد تا به مرحله فروش برسد.
او تاکید می کند: از سویی سرمایه اولیه برای ایجاد یک مزرعه پرورش ماهی خاویاری رقمی چشمگیر است و از سویی دیگرتا رسیدن به مرحله سودآوری دست کم یک دهه زمان می برَد.
موانع تولید ماهی خاویاری در استان مرکزی...
آقای زارع می گوید: بی‌شک سرمایه‌ گذاران نیازمند دریافت تسهیلات با توجه به روند تولید هستند و پرورش‌ دهندگان هم برای بازپرداخت باید به مرحله تقریبا 10 ساله سودآوری برسند، اما متأسفانه بانک ها خواستار برگشت تسهیلات جاری خود به پرورش‌ دهندگان ماهی پس از یک سال هستند که این موضوع فشار زیادی به پرورش ‌دهندگان وارد می کند.
به همین دلیل پرورش دهندگان ماهی در استان مرکزی برای موفقیت در کارشان باید تسهیلات ارزان ‌قیمت را با زمان تنفس بیشتری دریافت کنند تا بتوانند پس از فروش خاویار و گوشت آن، بدهی‌های خود را پرداخت و مهمتر از آن بقای خود را تضمین کنند.

1000 یورو، قیمت جهانی هر کیلوگرم خاویار ایران...

مدیر شیلات جهاد کشاورزی استان مرکزی با بیان اینکه ماهی ماده برای تولید خاویار بین 7 تا 12 سال نگهداری می‌شود می گوید: خاویار محصولی ارزشمند است و قیمت جهانی هر کیلوگرم خاویار درجه یک ایران با قطر 3 و نیم تا 4 میلیمتر بین 850 تا 1000 یورو است.

خاویار ایران، برند معتبر در جهان...
دارایی کارشناس آبزی‌ پروری با اشاره به اینکه ایران برند تولید ماهی خاویاری در جهان است می گوید: ماهی خاویاری و خاویار تولید شده آن در تمام جهان خوراکی گران قیمت است و با وجودی که چین و روسیه از اصلی‌ترین کشورهای تولید و تأمین ‌کننده خاویار جهان هستند ولی با اینحال ایران هنوز هم مشتریان خاص خود را دارد.
در این میان استان مرکزی بین استان های غیر ساحلی کشور با تولید سالانه 82 تن گوشت ماهی خاویاری رتبه نخست را در کارنامه خود ثبت کرده است.

مزایای پرورش ماهی خاویاری...
دوره برداشت ماهیان خاویاری گوشتی 4 سال و استحصال خاویار 9 تا 11 سال است.
نیاز کم به آب، حساس نبودن در برابر کاهش اکسیژن آب و نیاز کمتر به خوراک از مزایای مهم پرورش ماهی خاویار نسبت به دیگر آبزیان است.
فیل ماهی، تاس ماهی و اوزون برون از جمله گونه های خاویاری است که در مزارع، تکثیر و نگهداری می شود.

ارزش غذایی خاویار...
خاویار 35 درصد پروتئین، 64 درصد چربی و تنها یک درصد کربوهیدرات دارد.
هر قاشق غذاخوری خاویار، 40 کیلو کالری انرژی، 4 گرم پروتئین و 3 گرم چربی به بدن می‌رساند و از این میان، چربی‌های اشباع آن پایین است، بنابراین مثل آبزیان دیگر منبع خوبی از اسیدهای چرب امگا - 3 است و 30 درصد کلسترول روزانه را داراست.

افول صادرات خاویار ایران در مقابل رشد فزاینده صادرات خاویار چین...
اکنون چین با تولید و صادرات ۴ تن خاویار در سال نخستین صادر کننده در دنیاست.
ایران در سال 1370 با صادرات 225 تن خاویاری نخستین تولید کننده این محصول ارزشمند در دنیا بود، اما با کاهش ذخایر خاویار خزر این میزان به حدود 10 تن در سال 1385 کاهش یافت.
دریای خزر تا پیش از سال 1386، نود و سه درصد ذخایر خاویار جهان را در خود جا داده بود که به علت صید غیرمجاز، تغییر زیستگاهها و انتشار آلودگی در خزر نسل این ماهی ارزشمند رو به انقراض رفت.

بالاخره در سال 1389 ممنوعیت 5 ساله برداشت و صید خاویار به تصویب سران کشورهای حاشیه دریای خزر رسید و تکثیر و پرورش این نوع ماهی در مزارع پرورشی در کشور رونق گرفت.
اما با این وجود تاکنون موفق نشده ایم به جایگاه نخست صادرات خاویار جهان که روزگاری در اختیار ایران بود دست یابیم.
صادرات بیش از یک و نیم تن ماهی خاویاری به خارج از کشور...
به گفته معاون توسعه آبزی پروری سازمان شیلات ایران که چندی پیش برای بررسی ظرفیت های پرورش ماهی و توسعه بخش صادرات آن به استان مرکزی سفر کرده بود در کارگروه تخصصی توسعه پرورش ماهی خاویاری آب‌های داخلی کشور در اراک گفت: میزان تولید ماهی پرورشی خاویاری در کشور دو هزار و 600 تن بوده که از این میزان یک و نیم تن خاویار به کشورهای اروپایی صادر شده است.
کشورهای اروپایی نظیر هلند، انگلیس و فرانسه و کشورهای حوزه خلیج فارس مهمترین وارد کنندگان خاویار ناب ایران هستند.
عبدالحَی افزود: گردش مالی تولید ماهی خاویاری در ایران اکنون بیش از 125 میلیارد تومان است.
ایران در حوزه آبزی پروری رتبه 21، تولید ماهی قزل آلا رتبه نخست، پرورش میگو رتبه 10، ماهی گرمابی رتبه 6 و تولید ماهی خاویاری جزو 4 کشور برتر جهان است.
دستیابی استان مرکزی به دانش استحصال خاویار...
مدیر شیلات جهاد کشاورزی استان مرکزی هم در این نشست گفت: استان مرکزی جزو 8 استانی است که به دانش استحصال خاویار دست یافته است.
حسن اکبری افزود: هدف گذاری شیلات استان مرکزی در سال 97 برای تولید گوشت ماهی خاویاری بیش از 55 تن بود، ولی تنها در مدت 9 ماه، 73 تن گوشت تولید شد که از رشد 32 درصدی حکایت دارد.
او معتقد است با توجه به ظرفیت بالای تولید این محصول در استان مرکزی با اعطای تنفس بیشتر تسهیلات بانکی به سرمایه گذاران این بخش می توانیم سریع تر به چشم انداز توسعه در این صنعت سود آور برسیم.
حرف آخر...
با گذشت یک دهه از آغاز تکثیر و پرورش این نوع ماهی سودمند در استان مرکزی حمایت از تولید کنندگان این بخش می‌تواند میزان تولیدات را به چشم اندازهای تعیین شده نزدیک تر کند چون بر اساس قانون برنامه ششم تا 3 سال آینده باید 10 هزار تن گوشت و 10 تن خاویار در مزارع پرورش کشور تولید شود.
البته بر اساس همین قانون، تولید 100 کیلوگرم خاویار و 100 تن گوشت هم سهم مزارع پرورش ماهی خاویاری استان مرکزی است.
حال آنکه شرایط برای پرورش این ماهی در استان مرکزی با وجود دسترسی نداشتن به دریا و منابع آبی بسیار ارزشمند بوده و باید زمینه ادامه و رشد فرایند تولید این صنعت پر سود از آغاز تا سود دهی فراهم شود.
بی‌ شک افزایش سطح تولید ماهی خاویاری با توجه به بهای ارزشمند صادرات آن می‌تواند زمینه افزایش صادرات محصولات غیرنفتی از استان مرکزی را هم بیش ‌از گذشته فراهم کند./
نویسنده : سید احمد طباطبایی